İstatistiğin Genel Kavramları

✅ Yüksek lisans Eğitim İstatistiği dersi 1. hafta ders notları

Dersin Hedefleri

İstatistik ile ilgili temel kavramlar
Betim istatistikler
Olasılık
Korelasyon
Regresyon
Hipotez Testleri ve Varyans Analizi

ile ilgili olarak öğrencilere temel bilgi ve beceriler kazandırmaktır.

İstatistik: Belli amaçlar için veri toplama, toplanan verileri sınıflama, çözümleme ve yorumlama, teknik ve yöntem bilimi olarak ele alınmaktadır.

Kelime kökü Latince’ye dayanır. status (durum) kelimesinden türemiştir.

İstatistik dört ayrı anlam ifade eder:

Veri
Veri fonksiyonları
Veri toplama, analiz ve yorumlama teknikleri
Bu tür teknikleri oluşturma ve uygulama bilimi

Çokça veriyi azaltan değerlere istatistik denir. Bu değere bakarak grup hakkında yorum yapılır.

Örneğin; Sınıfımız 159 kişi ama derse katılan 105 kişi var. Geri kalan yaklaşık 50-55 kişi ile grup tamamlanır. Biz burada 105 kişinin özelliğine bakarak 159 kişinin özelliğini kestirmeye çalışırız.

105 kişi küçük grup, 159 kişi büyük gruptur. 105 kişinin ortalama değerini hesaplamak istatistiktir. Buna aynı zamanda betimsel istatistik ad verilir.

Bu betimsel istatistiğe bakarak 159 kişinin ortalamasını tahmin etme işlemi de vardama veya yordamadır.

Bunlar (betimsel ve yordamsal) istatistiğin iki anlamıdır.

Betimsel istatistik: Gözlenmiş durumları daha anlaşılır hale getirmek için istatistiksel ölçülerle özetlenmesi ve betinlenmesidir.
Çıkarımsal (yordamsal) istatistik: Nesnel verilere dayalı bir anlam çıkarma, ileriye yönelik tahminde bulunma işlemi.
- Nesnel veri olmadan yordama yapmak falcıların işidir. Fal ise objektif bir durum değildir. Bilimle alakası yoktur.

Veri: Belirli amaçlarla toplanılan bilgilerdir. Veri olmadan anlam çıkartılamaz, bir probleme çözüm üretilemez. İstatistiğin en önemli elementlerinden biridir. Evrendeki bir elementi temsil etmede kullanılan kod veya sayı, gözlem veya veri olarak tanımlanmaktadır.

Araştırma, veriye dayalıdır. Veri araştırma grubundaki bireylerden alınır. Araştırma grubundaki tüm bireylere evren adı verilir. Tüm bireylere çoğu zaman ulaşamazsınız.

❓ Seçimlerde evren 50 milyondur. Araştırma yaparken bu kadar kişiye ulaşmak mümkün değildir.

Bir ilçede 4500 öğrenci vardır. Çok uğraşılırsa bu öğrencilerin hepsine ulaşılabilir. Ama buna gerek yoktur. Çünkü, bu öğrencilerin hepsini temsil eden daha az sayıdaki bir gruba örneğin 250 kişiye ulaşılarak bu 4500 öğrenci hakkında belli hata olasılığı ile kestirim (çıkarım) yapılabilir.

Bu çıkarımlarla bazı veriler toplanabilir.