İslamiyet Öncesi Arabistan’ın Genel Özellikleri
- Arap Yarımadası hem dünya tarihi hem de İslam dünyası açısından yeryüzünün en önemli bölgelerindendir.
- Bu bölgenin içinde yer alan ‘Hicaz’ ise buranın en stratejik bölgesidir.
- Hicaz bölgesi Suriye ile Yemen’i birbirine bağlayan ticaret yolları arasında yer almaktadır.
- Asya, Afrika ve Avrupa kıtalarının kesişme noktasıdır.
- Hz. Muhammedʼin doğup büyüdüğü ve peygamberliğin kendisine verildiği yerdir.
- İslami kaynaklarda bölge “Ceziretüʼl-Arab” olarak da geçmektedir.
- Mekke, Medine ve Taif, Hicaz bölgesinin önemli yerleşim yerlerindendir.
- Hadramut adıyla anılan bölge ise Yemen’in doğusundaki dağlık bölgeye verilen addır.
- Bölgenin iklim sıcak ve kuraktır.
- Hurma bölgedeki önemli besin kaynaklarındandır.
İslamiyet Öncesi Arabistan’da Kurulan Devletler
Kuzey Arabistan’da Kurulan Devletler
Gassaniler
- Hristiyanlığı benimsemişlerdir.
- Bizans müttefiki olarak yaşamışlardır.
- Hz. Ömer dönemi‘nde Halid bin Velid komutasındaki ordunun Yermük Savaşı‘nda aldığı zafer ile Gassani devletine son verilmiştir.
Tedmürlüler
- Palmyra olarak da bilinen Tedmür krallığı bugünkü Suriye toprakları üzerinde kurulmuştur.
- Halid bin Velid tarafından barış yoluyla ele geçirilmiştir.
Nebatiler
- Lut Gölü ile Akabe körfezi arasında kurulmuşlardır.
- Devletin merkezi Petra şehridir.
- Roma İmparatorluğu ile çöl arasında tampon bölgede yer alan devlet M.S. 106 yılında Bizanslılar tarafından yıkılmıştır.
Hireliler (Lahmiler)
- Devletin adı farklı kaynaklarda menazire olarak da geçer.
- Bizans ve Arap kabilelerinden gelebilecek saldırılara karşı Sasanilere göre tampon bölge olarak görülmüştür.
- Sasanilerin müttefiki olarak savaşlarda Bizanslılar ve Gassaniler karşısında yer almışlardır.
- Hire ve Enbar şehirlerinde Arap dili ve edebiyatı büyük gelişme göstermiştir.
- Nasturi Hristiyanlığının merkezi haline gelmiştir.
- Hz. Ebu Bekir dönemi‘nde Halid bin Velid tarafından fethedilmiştir.
Kindeliler
- Hucr bin Amr tarafından kurulmuştur.
- Kahtanilerin bir koluna bağlı oldukları kabul edilir.
Güney Arabistan’da Kurulan Devletler
Mainliler
- Günümüzde Yemen’in başkenti olan Sana’nın doğusunda Main kentini kurmuşlardır.
- M.Ö. 1440 – 650 yılları arasında hüküm sürmüşlerdir.
Sebeliler
- Main devletinin yıkılmasının ardından kurulmuşlardır.
- Merkez olarak Me’rib şehrinde hüküm sürmüşlerdir.
- Tarım ve ticaretle uğraşmışlar.
- İki dağ arasındaki dar bir geçit üzerine yapılan Me’rib Seddi Sebelilerin eseridir.
- Himyeriler tarafından yıkılmıştır.
Himyeriler
- Savaşçı özellikleriyle tanınmışlardır.
- Güney Arabistan’da kurulan devletler arasında en uzun süre hüküm sürmüş medeniyettir.
- Himyeri Devleti, Akdeniz havzası ile Uzak Doğu arasındaki kara ve deniz ticaret yolu üzerinde kurulmuştur.
- Kamer (ay), Şems (güneş), Astar (çoban yıldızı) önemli tanrılarındandır.
- Zü Nüvas zamanında devlet Yahudiliği kabul etmiştir. Zü Nüvas Yahudiliği kabul etmeyen birçok Necranlı Hrisityanı uhdud adındaki ateş çukurlarında yakmıştır. Bu olay Kur’an-ı Kerim’de Buruc suresinde yer alır.
- Bölgenin Habeşistan hakimiyetine girdiği dönemde Yemen valisi Ebrehe Kabe’yi yıkma girişiminde bulunmuştur.
- Sasani hakimiyet sırasında Yemen valisi Bazan İslamiyeti kabul ettiği için Sasani’nin Yemendeki son, İslam’ın ise Yemendeki ilk valisi olarak bilinir.