✅ Yüksek Lisans Araştırma Yöntemleri 6. hafta ders notları
Nicel Araştırmalar
Korelasyonel Araştırmalar
İki ya da daha fazla değişken arasındaki ilişkinin bu değişkenlere müdahale edilmeden incelendiği nicel araştırma yöntemidir.
✍ Ramazan ayı gelmesiyle birlikte pide satışları arasında bir ilişki var mıdır?
✍ Bir öğrencinin ders başarısı ile oturduğu evin bir alakası var mıdır?
Korelasyonel Araştırmanın Felsefi Temeli
İnsan davranışlarının tanımlanması ve incelenmesi karmaşık bir süreç olduğundan bu süreci daha da basitleştirme işini yapar. Bunu da araştırmalar arasındaki ilişkiyi belirleyerek ortaya koyar. Bu ilişki pozitif de olabilir negatif de olabilir nötr de olabilir.
✨ Bir ortaokulda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmeni olan Behçet, kendi dersinde başarısız olan öğrencilerin başka hangi derslerde başarısız olduğunu incelemek istemektedir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinden başarısız olan öğrencilerin aynı zamanda Türkçe derslerinden de başarısız olduğunu fark eden Behçet yaptığı araştırmanın korelasyon değerini pozitif ilişkili olarak bulur.
- Değişkenlere müdahale edilmemesi bakımından korelasyonel araştırmalar nedensel karşılaştırma araştırmasına benzer.
- Ancak korelasyonel çalışmalarda araştırmacının amacı bir neden- sonuç ilişkisi bulmak değil, iki ya da daha fazla değişken arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu çalışmalarda araştırmacı elindeki X ve Y değişkenlerinden hangisinin neden hangisinin sonuç olduğunu bilemez.
- X değişkeni Y değişkeninin nedeni olabilir. Aynı şekilde Y değişkeni X değişkeni için bir neden olabilir. Ya da bu X ve Y değişkenlerini etkileyen üçüncü bir değişken olabilir.
Korelasyonel Araştırmaların Özellikleri
Korelasyonel çalışmalarda değişkenler arasındaki ilişki farklı teknikler kullanılarak hesaplanan “korelasyon katsayısı” ile ifade edilir. Korelasyon katsayısı “r” ile gösterilir. Bu değer +1 ve -1 arasında bir değer alır.
| Aralık | Değerlendirme |
|---|---|
| k=±1 | İki değişken arasında mükemmel ilişki var |
| k=0 | İki değişken arasında hiç ilişki yok |
| 0 < k < 0.30 | İki değişken arasında ilişki zayıf |
| 0.30 ≤ k < 0.70 | İki değişken arasında ilişki orta düzeyde |
| 0.70 ≤ k < 1 | İki değişken arasında ilişki yüksek düzeyde olduğu söylenebilir |
Korelasyon ilişkilerinin grafiklerdeki gösterim örnekleri
- Değişkenlerden biri arttıkça diğer değişken de artıyorsa pozitif yönlü
- Değişkenlerden biri arttıkça diğer değişken azalıyorsa negatif yönlü
- Değişkenlerden biri arttıkça diğeri belli bir noktaya kadar artıyor ancak belli bir seviyeden sonra azalmaya başlıyorsa, bu durum doğrusal olmayan korelasyon çeşidine örnek olur.
Bir korelasyon katsayısı yorumlanırken;
- Katsayının büyüklüğü
- Katsayının yönü
- Katsayının anlamlılığı
- Açıklanan varyans göz önüne alınmalıdır.
Korelasyonel Araştırma Türleri
Keşfedici: Bir değişkenin diğer değişken üzerindeki yansımasını anlamak ya da iki ya da daha fazla değişkenin aralarındaki ilişkiyi açıklamak amacıyla yapılan araştırma desenidir.
Keşfedici korelasyonel çalışmaların özellikleri:
- Araştırmacı iki ya da daha fazla değişkenin birbirleriyle ilişkilerini inceler.
- Araştırmacı verileri tek seferde toplar.
- Araştırmacı tüm katılımcıları tek bir grup olarak analiz eder.
- Araştırmacı katılımcıların her birinden en az iki veri toplar.
- Araştırmacı sonuçlar üzerinden istatistiksel testleri kullanarak yorum yapar.
Yordayıcı: Değişkenler arasındaki ilişkilere dayalı olarak bir veya daha çok değişkenden yola çıkarak diğer değişkeni yordamaya, açıklamaya odaklanır. Bu değişkenler içinde değeri bilinen değişkene yordayıcı (bağımsız), değeri belirlenecek değişkene ise yordanan (bağımlı) değişken denir.
Tek bir yordayıcı değişken var ise tek faktörlü yordayıcı korelasyonel desen, iki veya daha çok yordayıcı var ise çok faktörlü yordayıcı korelasyonel desen olarak isimlendirilir.